Prawo transportowe – towary niebezpieczne

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej wprowadza podział źródeł prawa na akty normatywne powszechnie obowiązujące oraz wewnętrznie obowiązujące. Art. 87 Konstytucji RP mówi, że źródłami prawa o charakterze powszechnie obowiązującym są;

• konstytucja, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia, ustawy , akty prawa miejscowego.

Umowy międzynarodowe , zwane również konwencjami – najważniejsze narzędzie regulujące stosunki międzynarodowe.

Akty prawne, które regulują zasady korzystania ze środków technicznych.

Zasady regulujące działanie transportu zewnętrznego (zawarte w przepisach prawa transportowego):

• prawo przewozowe, kodeks morski, prawo lotnicze, prawo pocztowe, ustawa o przewozie materiałów niebezpiecznych.

Inne źródła prawa : 

• ustawa o transporcie drogowym,  ustawa o transporcie kolejowym, ustawa o żegludze śródlądowej, ustawa o czasie pracy kierowców, ustawa o systemie tachografów cyfrowych, prawo o ruchu drogowym, ustawa o kierujących pojazdami, ustawa o dozorze technicznym.
• do aktów prawnych należą także konwencje i umowy międzynarodowe.

akty prawne   źródło : Organizowanie środków technicznych w celu realizacji procesów transportowych WSiP.

Prawo przewozowe (ustawa 15.11.1984 r. Prawo przewozowe) – dokument określający i regulujący prawa i obowiązki stron umowy transportowej związane z przewozem osób i mienia, który jest wykonywany odpłatnie, z wyjątkiem transportu morskiego, lotniczego i konnego.  {umowa międzynarodowa}.

Ustawa o przewozie towarów niebezpiecznych  (19.08.2011 r.) – określa zasady prowadzenia działalności w zakresie krajowego i międzynarodowego przewozu drogowego, kolejowego oraz żeglugą śródlądową towarów niebezpiecznych, wskazuje także organy i jednostki realizujące zadania związane z takim przewozem.

Nieprawidłowe postępowanie z towarami niebezpiecznymi, w krytycznych sytuacjach może:

• spowodować śmierć;
• zatruć środowisko;
• doprowadzić do emisji wybuchowych substancji (np. rozszczelnienie cysterny z gazem);
• spowodować nagłą reakcję między różnymi towarami niebezpiecznymi bądź z wodą.

Właściwości

Towary niebezpieczne mogą występować w trzech stanach skupienia: ciekłym, stałym, gazowym.

Towary niebezpieczne mogą być:

• wybuchowe, palne, ulegać samozapaleniu, toksyczne, powodować infekcje, żrące, utleniać się, samo reaktywne.
• Regulacje prawne:

• transport drogowy – ADR 2005-2007: [ Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych. Popularnie zwana konwencją ADR     (ang. The European Agreement concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road).
• transport morski – IMDG- Code; [ Międzynarodowy kod przewozu towarów niebezpiecznych w formie opakowanej, drogą morską. Jest to tzw. konwencja IMDG-Code (ang.International Martime Dangerous Goods Code].
• żegluga śródlądowa – ADN; [ Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu żeglugą śródlądową towarów niebezpiecznych- w skrócie używa się nazwy Konwencja ADN (ang. European Agreement concerning the international Carriage of Dangerous Goods by Inland Waterways].
• transport kolejowy (szynowy) – RID; [regulamin międzynarodowego przewozu koleją towarów niebezpiecznych- popularnie zwany regulaminem RID (fr. Reglement International concernant le transport des marchandises Dangereuses par chemin de fer).
• transport lotniczy – IATA-DGR. [ Umowa określona przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Transportu Powietrznego – przepisy dotyczące towarów niebezpiecznych. Popularnie przepisy te nazywamy IATA/ DGR (ang. International Air Transport Association- Dangerous Goods Regulations].

Regulacje prawne w transporcie drogowym

Podstawowym aktem prawnym jest Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR – franc, I’Accord europeen relatif au transport international des merchandises Dangereuses par Route;  

Ang. The European Agreement concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road) sporządzona w Genewie 20.09.1957 r. i od tego czasu wielokrotnie nowelizowana.

Przepisy ADR są nowelizowane w cyklu dwuletnim ( z początkiem roku nieparzystego). Tak więc najnowsza wersja ADR pochodzi z 01.01.2005 r. i od tego czasu jest stosowana w Europie.

Ponieważ wersja ta w zasadniczy sposób dokonuje restrukturyzacji dotychczasowych przepisów, ustalono długi okres jej wdrażania – od stycznia do sierpnia.

Polska ratyfikowała Umowę ADR w 1975 r., a tekst przepisów został ogłoszony w załączniku do Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz.189.

Budowa umowy ADR.

Umowa ADR składa się z przepisów wprowadzających oraz dwóch załączników A oraz B, podzielonych na 9 części tematycznych. Umowa ta publikowana jest zawsze jako książka  z pomarańczową okładką, stąd w wielu krajach popularnie nazywana jest „Orange Book”- „pomarańczową księgą”. W wielu krajach kolor pomarańczowy symbolizuje towary niebezpieczne.

• ZAŁĄCZNIK A = OBOWIĄZKI NADAWCY: CZĘŚĆ 1-7
• ZAŁĄCZNIK B = OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA: CZĘŚĆ 8 i 9.

Załącznik A dzieli wszystkie produkowane w świecie materiały na 9 klas niebezpieczeństwa oraz zawiera szczegółowy wykaz  tych materiałów w poszczególnych klasach.

Prawidłowo oznakowana sztuka przesyłki musi zawierać:

• numer identyfikujący produkt (UN) wraz z nazwą towaru niebezpiecznego;
• nalepkę ostrzegawczą;
• znakowanie opakowania.